De eerste resultaten van AQUA-LIT, verzameld tijdens de eerste maanden van het project, zijn nu beschikbaar. De resultaten geven een blik op de huidige aquacultuurpraktijken in de drie verschillende Europese zeebekkens, de soorten zwerfvuil in de mariene aquacultuur en de hoeveelheden die ervan op de Europese stranden en zeeën worden aangetroffen. Daarnaast is een overzicht opgesteld van de bestaande regionale, nationale, Europese en mondiale aanpak en beleidsmaatregelen ter bestrijding van zwerfvuil op zee door de aquacultuur. Deze opgedane kennis zal de basis vormen voor de "AQUA-LIT Learning Labs" die zich zullen richten op het vinden van tastbare oplossingen en instrumenten voor de aanpak van zwerfvuil op zee.
Concreet zal gefocust worden op:
De twee deliverables: D2.2 Kennisgolf over zwerfafval uit aquacultuurbronnen en D2.3 Beschikbare hulpmiddelen en maatregelen zijn te lezen op de AQUA-LIT-website.
Een eerste learning lab zal georganiseerd worden op 26 november 2019, op het VLIZ, Wandelaarkaai 7 8400 Oostende.
Hieronder volgt een korte samenvatting van de bevindingen van het rapport:
De viskwekerijen in de Noordzee zijn gegroepeerd in geschikte gebieden in de buitengebieden van de Grote Noordzee en komen vooral voor op industriële schaal. De belangrijkste gekweekte soorten zijn de Atlantische zalm (Salmo salar), die meestal in drijvende kooien op zee wordt gekweekt, en de regenboogforel (Oncorhynchus mykiss), die in drijvende kooien in meren of tanks in rivieren wordt gekweekt.
De viskweek in het Oostzeegebied is beperkt tot Finland, Zweden en Denemarken. Regenboogforel (Oncorhynchus mykiss) is er de belangrijkste gekweekte vissoort.
In het Middellandse-Zeebekken is de kweek van vis vrij overvloedig aanwezig, met een grote verscheidenheid aan productiewijzes, met inbegrip van traditionele kleinschalige systemen, zoals met name aan de Adriatische kust gebeurt. De belangrijkste gekweekte soort is de Europese zeebaars (Dicentrarchus labrax) die in drijvende kooien op zee wordt gekweekt.
De schelpdierkweek in de Noordzee is wijdverbreid langs de kusten van de meeste Noordzeelanden. Frankrijk en Nederland zijn de grootste producenten, voornamelijk van blauwe mosselen (Mytilus edulis). In Frankrijk domineert de oester- en mosselkweek.
De aquacultuurvoorzieningen voor schelpdieren in het Oostzeegebied zijn minder divers en overvloedig dan in de Noordzee. Met uitzondering van de gebieden in het westen van de Oostzee is de mosselteelt vooral een experimentele activiteit. De oesterkweek is niet succesvol vanwege de lage zoutgehaltes in het water.
De schelpdierkwekerij in de Middellandse Zee is vrij overvloedig aanwezig. Mosselen uit de Middellandse Zee (Mytilus galloprovincialis) en oesters worden voornamelijk in Frankrijk, Italië en Spanje geproduceerd. Tweekleppige weekdieren, vooral schelpdieren, worden voornamelijk in Italië geproduceerd.
De zeewierteelt in de Noordzee is nog steeds beperkt, met Frankrijk en Noorwegen als belangrijkste producenten.
In het Oostzeebekken, waar Denemarken de grootste producent is, zijn vooralsnog weinig zeewierinstallaties aanwezig.
De zeewierproductie in het Middellandse-Zeebekken is voornamelijk aanwezig in Frankrijk, Italië en Spanje.
Een zwerfafvalinventarisatie werd gegenereerd door een screening van de beschikbare literatuur en zwerfafvaldatabanken (bv. OSPAR, HELCOM, Marine Litter Watch) en zal in de loop van het project worden uitgebreid op basis van gesprekken met belanghebbenden en aquacultuurboeren. Op dit moment bestaat deze lijst uit 64 verschillende soorten zwerfvuil, waarvan er 19 uniek zijn voor de aquacultuursector. Welke items waar gevonden worden is te zien in de zwerfvuildatabase.
Er zijn inspanningen geleverd om het mariene afval van de aquacultuursector te kwantificeren aan de hand van gegevens uit wetenschappelijke publicaties. Dit gaf een indicatie van het voorkomen van bepaalde categorieën afval op een bepaalde locatie, die kunnen worden gebruikt om belanghebbenden, de aquacultuursector en beleidsmakers te informeren. De zeebekkenkaarten werden gegenereerd door informatie over de geografische positie van de aquacultuurvoorzieningen te visualiseren, in combinatie met de kwantitatieve gegevens over het zwerfvuil in de aquacultuur. Uit deze kaarten kan worden afgeleid dat in veel regio's gegevens ontbreken.
In de Noordzee is het verzamelde aquacultuurafval voornamelijk afkomstig van activiteiten op het gebied van de visteelt en de schelpdierkweek.
In de Middellandse Zee en de Oostzee is voornamelijk zwerfvuil van de schelpdierkwekerij verzameld.
De hoogste percentages van het aquacultuur gerelateerde afval in verhouding tot de totale hoeveelheid afval werden gevonden op de zeebodem (15%), gevolgd door het zeeoppervlak (11%) en het strand (12%).
Zwerfvuil op zee staat momenteel hoog op de politieke agenda. Het wereldwijde en Europese kader voor de preventie en het beheer van zwerfvuil op zee bestaat al, maar moet verder worden vertaald in een op maat gesneden kader dat in de praktijk moet worden gebracht. De deliverable over 'Available Tools and Measures' geeft een overzicht van de regionale, nationale, Europese en wereldwijde actieplannen en documenten die maatregelen bevatten om zwerfvuil in de aquacultuursector te verminderen of te vermijden.
Vlaams Instituut voor de Zee | InnovOcean Campus | Jacobsenstraat 1, 8400 Oostende, België
Tel.: +32-(0)59-33 60 00 | e-mail: compendium@vliz.be
