Een nieuwe studie – uitgevoerd door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en de Universiteiten van Gent, Göteborg, Utrecht en Wageningen – beoordeelt het risico van drijvende microplastics (< 5 mm) voor mariene ecosystemen wereldwijd. De onderzoekers vergeleken gemeten concentraties van microplastics in zee (tot een diepte van 5 meter) met de beschikbare gegevens over de toxische effecten van microplastics op levende organismen. Op die manier bepaalden de wetenschappers de microplastic concentratie waarboven de kans groot is dat er nadelige ecologische effecten optreden. Op basis van de immer stijgende productie van kunststof sinds de jaren 50 van de vorige eeuw, voorspelden de onderzoekers tenslotte de risico’s van microplastics voor het mariene ecosysteem anno 2050 en 2100.
De studie toont dat bepaalde delen van de oceaan meer vervuild zijn dan andere. Met name de Middellandse Zee en de Gele Zee (nabij China) hebben de bedenkelijke eer de hoogste concentraties microplastics in de oppervlaktelaag van de oceaan (tot 5 m diepte) te herbergen. Het meest oostelijke deel van de Middellandse bevat in het slechtste geval naar schatting 40 microplastics per liter zeewater, terwijl de Gele Zee momenteel in het slechtste geval maar liefst 50 microplastics per liter telt.
Deze waarden zijn lager dan de door de studie berekende gemiddelde concentratie van 121 microplastics per liter zeewater waarboven nadelige ecologische effecten te verwachten zijn. Deze onaanvaardbare concentratie varieert echter wel tussen maximum 1.500 microplastics per liter (best-case scenario) en minimum 8 microplastics per liter (worst-case scenario). De studie toont bijgevolg dat sommige organismen in de Middellandse en de Gele zee nu (anno 2010) al bedreigd worden. 16% van het wateroppervlak van de Middellandse Zee en 5% van Gele Zee bereikte namelijk reeds de kritische drempel van 8 microplastics per liter zeewater.
Als de plasticproductie aan het huidige tempo blijft toenemen, verwachten de wetenschappers dat de wereldwijde plasticproductie tegen 2100 zal vervierdubbelen tot 1800 megaton. Met de toenemende productie van plastic neemt de kans toe dat de onaanvaardbare concentratie van microplastics wordt overschreden. De onderzoekers voorspellen dat tegen 2100 in het slechtste geval 69% van het wateroppervlak van de Middellandse Zee en 54% van het wateroppervlak van de Gele Zee ongunstige condities voor zeeleven zullen vertonen als gevolg van de vervuiling met microplastics.
Deze studie toont aan dat de vervuiling van het wereldwijde oceaan-ecosysteem met microplastics de verkeerde richting opgaat. Stijgende concentraties en hoeveelheden die plaatselijk nu reeds boven de veilige norm liggen, zullen zich vertalen in een grotere kans op een haperend ecosysteem. Bijkomende studies naar de interactie tussen de blootstelling van organismen aan microplastics en andere stressoren in het mariene systeem zijn dringend nodig. Op die manier kunnen beleidsmakers gerichte maatregelen treffen om de meest prangende milieurisico’s te bestrijden.
Figuur: het wereldwijde risico van microplastics onder het worst-case scenario (=8 microplastics per liter) anno 2010 (boven) en 2100 (onder).
Everaert G., De Rijcke M., Lonneville B., Janssen C. R., Backhaus T., Mees J., van Sebille E., Koelmans A. A., Catarino A. I. & Vandegehuchte M. (2020). ‘Risks of floating microplastic in the global ocean’ – Environmental Pollution
DOI: 10.1016/j.envpol.2020.115499 | Download pdf via VLIZ-BIB
Interactieve kaartapplicatie voor microplastics op zee: http://rshiny.lifewatch.be/ng-ocean-plastic-challenge
Vlaams Instituut voor de Zee | InnovOcean Campus | Jacobsenstraat 1, 8400 Oostende, België
Tel.: +32-(0)59-33 60 00 | e-mail: compendium@vliz.be
