De storm over Brexit en de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie is nog heel recent, maar voor onze visserij is deze nog lang niet overgewaaid. De Britten staan voorlopig nog toe dat Europese (en dus ook Vlaamse) vissers blijven vissen in hun kustwateren – voornamelijk op tong, zeeduivel, rog en pladijs. Maar het Brexit-akkoord voorziet tegen 2026 een geleidelijke daling van 25% in de Europese vangstrechten in Britse wateren. Een projectie voorspelt dat de Vlaamse vloot in de Britse wateren van de zuidelijke Noordzee (visgebied 4C) en het oostelijk Engels kanaal (visgebied 7D) de toegang tot respectievelijk 8% en 22% van haar quotum zal verliezen ten opzichte van de pre-brexit situatie. Na 2026 volgen er dan jaarlijkse onderhandelingen over toegang tot die visgronden. En dat in een tijd waar de rendabiliteit van de Vlaamse (kust)vissersvloot al sterk onder druk staat, door de energiecrisis en een veranderd ruimtegebruik op zee (met o.a. windmolenparken, Natura-2000-zones en ontwikkelingen in aquacultuur).
ILVO en VLIZ gaan in het kader van het ‘Brexit Adjustment Reserve’ (BAR) samen met de betrokken sectoren na waar de kansen liggen voor het ontwikkelen van nieuwe economische dragers en het versterken van de veerkracht voor de kleinschalige en duurzame nichevisserij. Hier ligt een sterk potentieel op vlak van transitie naar duurzaamheid.
De focus van dit specifieke BAR-programma ligt op het feit dat de reductie van de quota en de toename van gesloten gebieden in VK-wateren ten gevolge van Brexit ingrijpende gevolgen hebben voor de Vlaamse vissersvloot. Vooral de kleinere vaartuigen ondervinden hiervan de gevolgen vanwege hun beperkte uitwijkmogelijkheden – ze zijn gebonden aan de visgronden in de centrale en zuidelijke Noordzee en het oostelijk Engels Kanaal. Voor deze vaartuigen is daarom op termijn een uitweg nodig.
Dit BAR-project bouwt mee aan de uitwerking van nieuwe economische dragers voor de Vlaamse kustvisserij die plaats moeten bieden aan een groep vaartuigen gespecialiseerd in nichevisserijen die kunnen wisselen naargelang het seizoen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een visserij op een breed palet van vis- en schaaldiersoorten, lokaal en duurzaam gevangen, combineerbaar met de inplanting van windmolenparken en maricultuur, én aantrekkelijk voor de horeca en het kusttoerisme. Deze seizoenale nichevisserijen zijn vaak (beperkt of) niet-gebonden aan quota, en betekenen een lage concurrentie voor het groot vlootsegment en onze traditionele kustvloot. De basisgedachte is om te behouden en te versterken van wat er rest van de kustvisserij vandaag, en om de bedreigingen om te zetten in opportuniteiten voor nieuwe types van kustvisserij.
VLIZ en ILVO werken aan de kennisopbouw die noodzakelijk is voor het uitzetten van deze nichevisserijen, de verspreiding van de doelsoorten in nabije wateren, hun rol in het voedselweb, het opzetten van de nodige observatiecapaciteit, het ontwikkelen van een passend businessmodel, en de ontwikkeling van lokaal seizoensgebonden streekproducten met toegevoegde waarde als uithangbord voor de Vlaamse kust.
Het BAR-project, met financiële en technische ondersteuning van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen VLAIO, startte voorbije zomer en loopt nog tot eind 2023. Het project wordt bijgestaan door een multi-disciplinaire adviesgroep bestaande uit een zo breed mogelijke groep van partijen die iets met visserij te maken hebben aan de Vlaamse kust.
Voor meer informatie contacteer:
Voor VLIZ: ann.katrien.lescrauwaet@vliz.be | +32 475 49 34 52
(c) Afbeelding: Vince Bevan | GIFS Interreg project
Vlaams Instituut voor de Zee | InnovOcean Campus | Jacobsenstraat 1, 8400 Oostende, België
Tel.: +32-(0)59-33 60 00 | e-mail: compendium@vliz.be
