IMIS - Marine Onderzoeksgroepen

MWTL is een landelijke taak die Rijkswaterstaat uitvoert. De inventarisatie van de bodemdieren in de Westerschelde maakt onderdeel uit van het zogenaamde perceel ‘Delta’, waarbij de vier grote zoute en brakke wateren van de delta gemonitord worden: Grevelingenmeer, Oosterschelde, Veerse Meer en Westerschelde. De monitoring is voor het grootste deel uitbesteed aan het NIOO-CEME te Yerseke. Alleen de bemonstering wordt mede uitgevoerd door Rijkswaterstaat (namelijk schepen, bemanning en apparatuur). Het programma bestaat sinds het najaar van 1990. Het doel van MWTL is om ‘een vinger aan de pols’ te houden van de Nederlandse rijkswateren. Het gaat daarbij om het ontdekken van trends en trendbreuken. Dit is vooral bedoeld om het gevoerde waterbeleid te kunnen evalueren. Daarnaast worden de gegevens verzameld ten behoeve van verplichtingen die uit nationale (Beheerplan Nat van Rijkswaterstaat) en internationale beleid en regelgeving volgen (EU Vogel- en Habitatrichtlijn, EU Kaderrichtlijn Water). Door het NIOO-CEME worden halfjaarlijks zogenaamde datarapporten geleverd waarin geaggregeerde gegevens (soortensamenstelling, dichtheid en biomassa) worden gepresenteerd; tegelijkertijd worden de gegevens in databases ter beschikking gesteld aan RIKZ. In de Westerschelde wordt als volgt gemeten: Er wordt in drie grote plots gemonsterd die samen circa 80% van de oppervlakte van de Westerschelde beslaan. Plot 1 is ongeveer het gedeelte tussen de lijn Vlissingen-Breskens en de lijn Ellewoutsdijk-Braakman, plot 2 is ongeveer het gedeelte tussen de lijn Baarland-Terneuzen en de lijn Hansweert-Perkpolder en plot 3 is ongeveer het gedeelte tussen de lijn Waarde-Walsoorden en de Nederlands-Belgische grens. Binnen ieder plot worden vier dieptestrata onderscheiden: boven –2m NAP, tussen –2 en –5m NAP, tussen –5 en –8m NAP en dieper dan –8m NAP. In ieder stratum worden op steeds opnieuw tien random gegenereerde locaties bodemdierenmonsters verzameld. Per bemonsterings’ronde’ worden dus 120 locaties bemonsterd (3 plots x 4 strata x 10 locaties). Bemonstering vindt ieder voor- (half maart – half mei) en najaar (half augustus – half oktober) plaats. Op de locaties beneden –2m NAP worden de monsters met een boxcorer verzameld, waaruit 3 steekbuizen van doorsnede 8 cm als monsters over 1 mm gezeefd en samengenomen wordt. Boven –2m NAP worden de locaties te voet bezocht en worden drie bodemkernen (tot minstens 30 cm diep) van 8 cm in een monster over 1 mm gezeefd en samengenomen. Alle monsters worden met formaline geconserveerd. Door NIOO-CEME worden de monsters geanalyseerd: bepaling van de soorten, aantallen en biomassa. Van sommige soorten wordt ook de grootte bepaald. De meetmethode staat beschreven in de datarapportages van het NIOO-CEME en de werkplannen van RIKZ die bij de offerteaanvraag voor de uitvoering toegevoegd worden. De basisgegevens (dichtheden [aantal/m2] en biomassa’s g asvrijdrooggewicht/m2] per soort) worden bij RIKZ ontvangen en beheerd door Ing. E.C. Stikvoort (RIKZ Middelburg) en worden tevens opgeslagen in DONAR (Data-opslag natte Rijkswaterstaat). Van de gegevens worden jaarlijks zogenaamde kentallen (jaargemiddelde biomassa’s per diergroep) berekend. Deze zijn via WaterStat te downloaden (www.watermarkt.nl).